TfoOk0P. Sürtünme Kuvvetinin Zararları Yararları Nelerdir Cisimlerin hareket etmesi sonucunda ortaya sürtünme kuvveti çıkar. Sürtünme kuvvetin bir cismin başka bir cisme veya madde ile sürtünmesi sonucunda oluşur. Yürüdüğümüz zaman ayağımızın yere sürtünmesi, masanın üstüne koyduğumuz su şişesinin masaya sürtünerek durması. Hayatımızın her alanında olan fiziksel durumlardan birisi olup bizlere olumlu ve olumsuz etkiler yaratır. Sürtünme Kuvvetinin Yararları Cisimlerin sabit olarak bir noktada durması. Cisimlerin hızını yavaşlatarak azaltmaktadır. Cisimleri hareket ettirmek için kuvvet gerektirir. Motorlu araçlar durmak istediklerinde frene bastığında durur. Kalem ile yazı yazmamızı sağlayıp silebiliriz. Sporcular koşu yapabilir yere temas edebilir. Sürtünme Kuvvetinin Zararları Hareketimizi zorlaştırır. Fazla enerji harcarız. Arabalar hareket etmek için motor gücünün büyük kısmını sürtünme kuvvetini aşmak için kullanırlar. Sürtünme kuvveti yüzünden cisimler sürtündüğünden dolayı aşınmaya başlar. Cisimlerin hızını yavaşlatır daha fazla güç gerektirir. Başa dön tuşu Sürtünme kuvveti iki maddenin hareket ederek birbirleri ile sürtünmesiyle ortaya çıkan kuvvete denir. Sürtünme kuvvetinin derecesine göre ortaya ısı çıkmaktadır. Örneğin ellerimizi birbirimize sürttüğümüz gibi ortaya ısı çıkmaktadır. Az Olduğu Yerler Buz pistinde patenler buza sürtünür ama oldukça azdır. Buz ve patenin altı pürüzsüz şekilde yapıldığında sürünmesi çok az olmaktadır. Futbol sahasında topa tekme attığımız zaman sürtünme kuvveti az olacaktır. Suyun içine bıraktığımız bir nesnenin yavaş bir şekilde ilerlemesi. Çok Olduğu Yerler Dozerlerin kepçeleri taşa sürttüğünde oldukça çok olmaktadır. Tekerlikleri girintili ve çıkıntılı olduklarından dolayı yoğun bir sürtünme olur. Bisiklet sürerken frene bastığımız zaman sürtünme kuvveti oldukça çok olur. Yolda yürürken ayakkabımızın yere sürtünmesi. Sürtünme Kuvvetine Örnekler Otomobillerin asfalt üzerinde hareket ederek lastiklerde sürtünme gerçekleşmesi. Bisikletler, arabalar ve motorlarda kullanılan fren sistemleri. Yürüyüşlerde ayakkabımızın yere sürtmesi. Kalecilerin kullandığı çıkıntılı eldivenlerde top geldiğinde sürtünme kuvveti daha çok gerçekleşir. Parklarda kaykaylara bindiğimiz zaman sürtünme gerçekleşir. sürtünme kuvveti Başa dön tuşu SÜRTÜNME KUVVETİ Cismin hareketine karşı koyan, harekete zıt yöndeki kuvvete sürtünme kuvveti denir. Sürtünme kuvveti birbirine sürtünen yüzeyler arasında oluşur. Sürtünme kuvveti yüzeylerin cinsine ve cismin ağırlığına bağlıdır. Sürtünme Kuvvetinin Bağlı Olduğu Etkenler a Yüzeyin cinsi Bir cismi farklı yüzeylerde hareket ettirmenin, cismin hareketinde değişiklikler yaptığını günlük yaşantımızdan bilmekteyiz. Pürüzlü, kaygan veya cilalı yüzeylerde aynı cismin hareketi farklı farklı olmaktadır. Cismin hareket ettiği yüzeyin pürüzlü olması, cismin harekete geçmesini zorlaştırırken, düz veya pürüzsüz yüzeylerde aynı cisim daha kolay harekete geçer. Bu nedenle halı, tahta, taşlı zemin gibi yüzeylerde cismi harekete geçirmek için gerekli olan kuvvet; cam, asfalt, yağlı zemin gibi yüzeylerdeki aynı cismi hareket ettirmek için gerekli olan kuvvetten daha büyüktür. Yani cismin temas ettiği yüzeyin pürüzlüğü arttıkça, cismin harekete geçmesi için gerekli olan kuvvete artmaktadır. Şekilde olduğu gibi iki traktör yolda gitmektedirler. Bu traktörlerden bir tanesi asfalt yolda giderken diğer taşlı bir yolda gitmektedir. Taşlı yolda giden traktörle düz yolda giden traktörün aynı hızda gitmeleri için taşlı yoldaki traktörün daha fazla kuvvet kullanması gerekmektedir. Aksi takdirde uygulanan kuvvet cismin sürtünme kuvvetinden daha küçük veya eşitse cisim harekete geçmez. b Cismin ağırlığı Bir cismin ağırlığı arttığında cismin ve yüzeyin girinti-çıkıntıları daha fazla birbiri içine gireceğinden sürtünme de artar. Yani cismin hareketini engelleyen kuvvetin büyüklüğü de artar. Cismin hareket etmesini engelleyen bu kuvveti yenmek için, bu kuvvetten daha büyük bir kuvveti cisme uygulamak gerekir. Sürtünme Kuvveti Başka Nerelerde Bulunur? Sürtünme kuvveti sadece katı zeminlerde bulunmaz, aynı zamanda hava ve suda da sürtünme kuvveti bulunur ve oradaki hareketi engeller. Havadaki sürtünme kuvvetine hava direnci, sudaki sürtünme kuvvetine su direnci denir. Hava direnci sayesinde yağmur damlalarının hızı azalır ve yere belirli bir hızla ulaşır. Paraşütle atlayanlar da hava direnci sayesinde yere yavaşça inerler. Suda hareket eden canlılar su direncinden daha az etkilenmek için bazı yapılar geliştirirler. Örneğin; balıkların vücutları kaygan bir yapıdadır. Gemiler ve diğer deniz taşıtları da su direncini azaltarak daha kolay hareket edecek şekilde tasarlanmıştır. Su direnci balıkların su içinde yüzmelerini sağlar. Sürtünme Kuvvetinin Hayatımızdaki Etkileri Sürtünme kuvveti, cisimlerin yüzeyde tutunmasına yardım eden bir etkendir. Eğer sürtünme kuvveti var olmasaydı birçok yaşamsal faaliyet mümkün olmazdı. Yolda yürüyemez, bir yerde oturamaz, yemek yiyemez, yazı yazamaz, araç kullanamazdık. Örneklerde de görüldüğü gibi her türlü hayati olayın gerçekleşmesinde sürtünme kuvvetinin etkisi vardır. Buzun sürtünme kuvvetinin toprak veya asfalta göre daha düşük bir sürtünme kuvveti olduğu bilinmektedir. Kışın buzlu yollarda araçlar daha fazla kaymakta ve frenlerin etkisi daha az olmaktadır. Bu nedenle kışın meydana gelen kazalar, diğer zamanlara göre daha fazla olmaktadır. Bu nedenle kışın buzun erimesi için tuz kullanılması suyun donma sıcaklığını düşürür veya toprak atılması bu sürtünme kuvvetini artırmak içindir. Sürtünme kuvvetinin hayatımızı kolaylaştıran çok büyük etkilerinin yanında günlük yaşantıda işleri zorlaştırdığı da bilinmektedir. Örneğin; makineler çalışırken, içerisindeki parçalar birbirine sürtünürler. Sürtünen bu parçalar zamanla aşınarak kullanılmaz hale gelirler. Bu yüzden makinelerimizin bozulmaması için veya biraz gevşemesi için onları yağlayarak sürtünme kuvvetini azaltabiliriz. Yani sürtünme kuvvetinin çok büyük yararları olmakla beraber bazı zorlukları da vardır. Sürtünme Kuvvetini Artırmak ve Azaltmanın Yolları Sürtünme kuvvetinin, bir olayın gerçekleşmesi için yetersiz kaldığı durumlarda alınması gereken tedbirler vardır. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak; Kışın araba lastiklerine zincir takılması Kışlık ayakkabıların buzda kaymaması için girintili yapılması Makinelerin yağlanması Sporcuların ayakkabılarının altına dişler yapılması Kayakçıların düz ve pürüzsüz kayak kullanması Otomobil tekerleklerinin mil yataklarına çelik bilye konulması Biliyor musunuz? Gözyaşı, göz ile göz kapağı arasında nemlendirici görevi görür. Bu nemlenme sayesinde, göz ile göz kapağı arasındaki hareket nedeniyle oluşan sürtünme kuvveti azalır. Böylece gözün ve göz kapağının aşınarak zarar görmesi ve bunların birbirine yapışmasını engellemiş olur. Yaşamın birçok farklı alanında sürtünme kuvveti öne çıkmaktadır. Herhangi bir zemin ya da duvar ile beraber farklı alanların yanı sıra, hava üzerinden de sürtünme yaşanır. Özellikle sürtünme kuvveti konusunda bilgi öğrenciler arasında büyük öneme sahiptir. Aynı zamanda yapılacak matematiksel işlemler ve birçok üretilen ürün kapsamında da çok önemli bir yere sahip olduğunu söylemek Kuvveti Nedir?Yerdeki herhangi bir eşyayı iterseniz yere bir kuvvet uygulamış olursunuz. Eşyanın hareket etmesi konusunda buna engel teşkil eden bir durum söz konusu olduğunu fark edersiniz. Herhangi bir cismin hareketine zıt yönde ortaya çıkan etkiye sürtünme kuvveti denmektedir. Birbirine temas eden iki farklı cismin pürüzlü olması ile beraber kaynaklanan bir kuvvet olduğunu dile getirmek mümkün. Pürüz ne kadar fazlaysa kuvvet yani sürtünme bir o kadar artış Kuvveti Nelere Bağlıdır?Yüzeyin cisme uyguladığı kuvvet ile yüzeyler arasındaki pürüzlülüğün ölçüsü olarak bilinen sürtünme katsayısına bağlı sürtünme kuvveti ortaya çıkmaktadır. Bu doğrultuda pürüzlü kısım ne kadar fazla ise yapılacak olan kuvvet bir o kadar artış gösterir. Yani kısacası doğrudan cisim ile beraber cismin temas ettiği her iki kısım arasındaki pürüzlü durum, sürtünme kuvvetini doğrudan etkileyen yapılar arasında yer Kuvveti Olumlu Özellikleri Nelerdir?Sürtünme kuvvetinin yaşam içerisinde pek çok olumlu etkisi İnsan ile hayvanların rahatlıkla yürümesine olanak verir,- Taşıtların güvenli şekilde hareket etmesine imkan tanır,- Yağmur ile dolu tanelerinin daha ağır şekilde aşağı inmesine fırsat verir,- Taşıtların viraj anında savrulmasında engel teşkil eder,- Taşıtların durmasına olanak tanır,- Herhangi bir yerin daha kolay temizlenmesine fırsat verir,- Bir nesnenin sağlam şekilde tutulmasını sağlar,Sürtünme Kuvveti Olumsuz Özellikleri Nelerdir?Olumlu özellikleri olduğu kadar sürtünme kuvvetinin bazı istenmeyen olumsuz durumları da Sürtünen cisimlerin yıpranmasına neden olur,- Cisimlerin kullanım süresini kısaltır,- Hava sürtünmesi ile aracın daha fazla yakıt yakmasına sebep verir,- Cisimlere enerji kaybettirir,- Sürtünmüş olan yüzeyin daha fazla aşınmasına neden olur,Bu gibi durumlar ile beraber hem olumlu hem de olumsuz yanları ile sürtünme kuvveti hayatın vazgeçilmez parçaları arasındadır. Fen ve Teknoloji 7. sınıf Kuvvet ve Hareket ünitesinin son konusu Sürtünme Kuvvetidir. Sürtünme kuvveti diğer kuvvetlerden biraz farklıdır. Bir kuvvet duran bir cismi harekete geçirebilir ama sürtünme kuvveti hareket sağlayamaz. Sürtünme kuvveti için durduran kuvvet diyebiliriz. Sürtünme kuvvetinin durdurucu veya yavaşlatıcı etkisi olduğuna örnek olarak; Otomobillerin fren yapması, Ayakkabıların altının tırtırlı olmasının kaymayı engellemesi, Paraşütün düşüş hızını azaltması, Yuvarlanan topun bir süre sonra durması, Haltercilerin ellerine sürtüğü tozun kaymayı engellemesi, Halı altına konulan kaydırmazların halının kaymasını engellemesi gibi. Sürtünme Kuvvetinin Özellikleri Hareketi durdurur veya yavaşlatır. Sürtünme kuvvetini yönü her zaman hareket yönüne zıttır.Bazı istisnalar olabilir Duran bir cismi harekete geçiremez. Hareketi yavaşlatabilir. Kinetik enerjiyihareket enerjisi azaltır. Sürtünme kuvveti ısınmaya neden olur. Sürtünme maddelerin aşınmasına neden olur. Sürtünme Kuvvetinin Faydaları Fren yaparak durmayı sağlar. Otomobiller bu sayede istenilen yerde durabilir. Kalemin kağıda sürtünmesi yazı yazmayı sağlar. Cisimleri tutmamızı sağlar. Sürtünme kuvveti olmasaydı cisimleri tutamazdık. Yürümeye yardım eder. Eğer ayaklarımız yere sürtünmeseydi yürüyemezdik. Silginin silmesini sağlar. Sürtünme Kuvvetinin Zararları Sürtünen yüzeylerde aşınma meydana gelir. Sürtünme nedeniyle enerji kaybı oluşur. Otomobil motorları gibi makineler sürtünmeyle eskir. Aşırı sürtünme ısınma hatta yanmalara neden olabilir. Sürtünme Kuvvetini Yönü

sürtünme kuvvetinin az veya çok olmasının gerekli olduğu yerler