Kroki ile harita arasındaki fark nedir açıkayınız coğrafya. 6, Aralık, 2017 Bekirsatr53 (70 puan) tarafından soruldu | 30 okundu. coğrafya; 0 beğenilme 0 Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır. HARİTA ÇEŞİTLERİ A. KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR 1. İdari ve Siyasi Haritalar Ülkelerin başka ülkelerle olan sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar adı verilirken, ülkelerin kendi içerisindeki illeri 7S5wC. MisafirZiyaretçi 25 Eylül 2010 Mesaj 1 Harita ve kroki arasındaki farklar nelerdir ? EN İYİ CEVABI Thé qunstéLa verdi Harita nedir ? Harita belirli bölgenin küçültülerek düz bir yüzeye geçirilmiş çizimidir. Harita türleri 1. Kara haritaları Dünya'nın tümünü ya da bir bölümünü gösterebilir. 2. Gök haritalarında yıldızlar, gezegenler yer alır. 3. Deniz haritalarından okyanus ve denizlerin özellikleri öğrenilir. Kroki Nedir? Harita ve planların ölçeksiz olarak çizilmesidir. Bir yerin kuşbakışı görünüşünün kabataslak küçültülerek kağıt üzerine çizilmesidir. Kroki çizilirken yönlere dikkat edilir. Ölçek yoktur. Krokide herkes tarafından bilinen cadde,sokak ve önemli yapılar belirtilir. Son düzenleyen Safi; 12 Kasım 2017 2327 Thé qunstéLaZiyaretçi 4 Şubat 2011 Mesaj 2 Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir. Harita nedir ? Harita belirli bölgenin küçültülerek düz bir yüzeye geçirilmiş çizimidir. Harita türleri 1. Kara haritaları Dünya'nın tümünü ya da bir bölümünü gösterebilir. 2. Gök haritalarında yıldızlar, gezegenler yer alır. 3. Deniz haritalarından okyanus ve denizlerin özellikleri öğrenilir. Kroki Nedir? Harita ve planların ölçeksiz olarak çizilmesidir. Bir yerin kuşbakışı görünüşünün kabataslak küçültülerek kağıt üzerine çizilmesidir. Kroki çizilirken yönlere dikkat edilir. Ölçek yoktur. Krokide herkes tarafından bilinen cadde,sokak ve önemli yapılar belirtilir. Son düzenleyen Safi; 12 Kasım 2017 2328 MisafirZiyaretçi 21 Ocak 2012 Mesaj 3 kroki bir yerin kuşbakışı ,kabataslak ve ölçüsüz çizimine denir ama harita ölçülü ,küçülterek veya büyülterek bir düzlemin veye kağıt üzerine çizilmesine denir. eğitim öğretim ile ilgili belgeler > konu anlatımlı dersler > coğrafya dersi ile ilgili konu anlatımlar HARİTA, HARİTA ÖLÇEKLERİ, HARİTA ÇEŞİTLERİ, PROJEKSİYON VE İZDÜŞÜM YÖNTEMLERİ, HARİTA PROBLEMLERİ COĞRAFYA KONU ANLATIMI Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita denir. Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için gerekli olan koşullar şunlardır 1. Kuşbakışı olarak çizilmiş olması Haritası çizilen alanın tam tepeden görünüşü kuşbakışı olarak adlandırılır. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise yeryüzü şekillerinin biçimlerinde, boyutlarında ve birbirlerine göre uzaklıklarında değişmeler olur. 2. Ölçekli olması Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Bir başka ifade ile harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara olan oranıdır. Yerşekillerinin biçimleri ve boyutları, oldukları gibi aktarılamadığı için, belli bir ölçek dahilinde küçültülmesi gereklidir. 3. Bir düzleme aktarılmış olması Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has küresel bir şekli vardır. Dünya’nın küresel yüzeyi düzleme aktırılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni, küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan imkânsız olmasıdır. Buna bağlı olarak haritalar çizilirken, kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Haritalarda görülen ise, gerçeğin az ya da çok benzeridir. HARİTA ÖLÇEKLERİ Ölçek iki şekilde gösterilir. a. Kesir ölçek Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ve haritalarda en çok kullanılan ölçeklerdir. 1/500, 1/ 1/ 1/ gibi. Kesir ölçeklerde pay her zaman 1 dir. Paydada yer alan sayı ise, haritası çizilen alanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir. b. Çizik Grafik Ölçek Eşit dilimlere ayrılmış bir çizgi üzerinde harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara oranının gösterildiği ölçeklerdir. Herhangi bir yerin, kuşbakışı görünüşünün ölçeksiz ve kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına kroki denilmektedir. Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır. HARİTA ÇEŞİTLERİ A. KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR 1. İdari ve Siyasi Haritalar Ülkelerin başka ülkelerle olan sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar adı verilirken, ülkelerin kendi içerisindeki illeri, eyaletleri, bölgeleri gösteren haritalara idari harita denir. 2. Beşeri ve Ekonomik Haritalar Nüfus, göç, yerleşme, tarım, hayvancılık, sanayi, turizm, vb. dağılışını gösteren haritalardır. 3. Fiziki Haritalar Yeryüzü şekillerinin fiziki yapısını, dağılış ve yükseltilerini gösteren haritalardır. 4. Özel Haritalar Belirli bir konu için özel olarak hazırlanan haritalardır. Jeomorfoloji, meteoroloji, toprak haritaları gibi. B. ÖLÇEKLERİNE GÖRE HARİTALAR 1. Büyük Ölçekli Haritalar a. Plânlar Ölçeği 1/ kadar olan haritalardır. Şehir imar plânları, kadastro haritaları bu türdendir. b. Topografya Haritaları Ölçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. Ulaşım haritaları ile topografik, jeolojik, morfolojik haritalar bu türdendir. Büyük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır – Paydası küçüktür. – Dar alanları gösterir. – Ayrıntıyı gösterme gücü fazladır. – Küçültme oranı azdır. – Aynı alanı gösteren küçük ölçekli haritalara göre düzlemde daha fazla yer kaplarlar. – İzohipsler arası yükselti farkı azdır. – Bozulma oranı azdır. 2. Orta Ölçekli Haritalar Ölçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. 3. Küçük Ölçekli Haritalar Ölçeği 1/ den daha küçük olan haritalardır. Bu haritalar Dünya’nın, kıtaların, ülkelerin tamamını veya bir bölümünü gösterir. Küçük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır – Paydası büyüktür. – Geniş alanları gösterir. – Ayrıntıyı gösterme gücü azdır. – oranı fazladır. – Aynı alanı gösteren büyük ölçekli haritalara göre düzlem üzerinde daha az yer – İzohipsler arası yükselti farkı fazladır. – Bozulma oranı fazladır. PROJEKSİYON VE İZDÜŞÜM YÖNTEMLERİ Harita çizimindeki zorluklar dikkate alınarak bazı metodlar geliştirilmiştir. Buna projeksiyon izdüşüm yöntemleri adı verilir. Projeksiyonlar, izdüşüm Yükseltinin sıfır m. kabul edilmesi esasına göre çizildiğinden, yükseltinin fazla olduğu yerlerde ve ülkelerde izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark artar. Türkiye’de, izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güneydoğu Anadolu’dur. Başlıca projeksiyon yöntemleri şunlardır Silindir Projeksiyon Ekvator ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Konik Projeksiyon Kutuplar ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Düzlem Ufki Projeksiyon Bu projeksiyonla elde edilen haritalarda biçim ve alan bozulmaları çok fazladır. Bu haritalar daha çok denizcilik ve havacılıkta kullanılır. HARİTA PROBLEMLERİ Eğim Hesaplama İki nokta arasındaki yükselti farkının, yatay uzaklığa oranına eğim denir. FORMÜL Formülün Açıklaması Eğim değeri yüzde % olarak isteniyorsa bu oran 100 ile, binde ‰ olarak isteniyorsa 1000; derece o olarak isteniyorsa 60 ile çarpılır. Eğim hesaplamalarında birimler metre cinsinden alınır. Özellikle yatay mesafe genelde km cinsinden verilir. Km verildiğinde 000 üç sıfır ekleyerek birimi metreye çeviririz. Soru A - B arasındaki uzaklık 1 / ölçekli haritada 4 cm gösterilmiştir. Aralarındaki yükselti farkı 1200 m. olduğuna göre, A ile B arasındaki eğim binde %o kaçtır? Çözüm A B arasındaki gerçek uzaklık; 4 X 6 = 24 km olduğuna göre, Eğim = Yükseklik Farkı m / Yatay Uzaklık m X 1000 Eğim = 1200 / X 1000 Eğim = %o 50'dir. Uyarı Eğim yüzde % olarak hesaplanırken 100 ile, binde %o olarak hesaplanırken 1000 ile çarpılır. Gerçek Uzunluğu Hesaplama Gerçek uzunluk, yani arazi üzerindeki uzunlukluktur. FORMÜL Gerçek Uzunluk = Ölçek Payda X Harita Uzunluğu Soru 1 / ölçekli bir haritada A - B kentleri arası 8 cm ölçülmüştür. Buna göre iki kent arasındaki kuş uçuşu uzaklık kaç km'dir? Çözüm Gerçek Uzunluk = Ölçek X Harita Uzunluğu Gerçek Uzunluk = X 8 Gerçek Uzunluk = cm = 68 km'dir. Soru 1 / ölçekli bir haritada A-B noktaları arasındaki uzaklık 12 cm ölçülmüştür. Aynı uzaklık 1 / ölçekli bir haritada kaç cm ile gösterilir? Çözüm 1 / ölçekli haritada 12 cm'lik uzaklık, 1 / ölçekli haritada x cm gösterilir. Ölçekler arasında / oranı bulunduğuna göre harita uzunlukları arasında 12 / x oranı vardır. x = X 12 / = 6 cm'dir. İzdüşümsel Alanın Hesaplanması İzdüşümsel alan, yer şekillerinin izdüşümünün alınması ile hesaplanan alandır. Arazi üzerindeki gerçek alan hesaplamalarında ise yer şekilleri yüzölçümü dikkate alınır. Bu nedenle bir yerin izdüşümü alanı ile gerçek alanı arasındaki fark yardımıyla arazinin engebeliliği hakkında bilgi edinilebilir. İzdüşüm alanı ile gerçek alan arasındaki fark fazla ise, arazinin engebesi de fazladır. FORMÜL İzdüşümsel Alan = Ölçek Payda2 X Haritadaki Alan Soru 1 / ölçekli bir haritada bir adanın kapladığı alan 15 cm2 olduğuna göre adanın izdüşümsel alanı kam km2 dir? Çözüm İzdüşümsel Alan = Ölçek Paydası2 X Haritadaki Alan İzdüşümsel Alan = X 15 İzdüşümsel Alan = 49 X 1010 X 15 = 735 X 1010 cm2 cm2'yi km2'ye çevirmek gerekir. 735 X1010 cm2 = 735 km2'dir. Haritadaki Alanı Hesaplama FORMÜL Haritadaki Alan = Gerçek Alan / Ölçek Payda2 Soru Gerçek alanı km2 olan göl 1 / ölçekli haritada kaç cm2 gösterilir? Çözüm Haritadaki Alan = Gerçek Alan / Ölçek2 Payda Haritadaki Alan = / 122 Haritadaki Alan = / 144 = cm2 Uyarı Haritalardaki alan hesaplanırken ölçek paydasının karesi mutlaka alınmalıdır. Ölçek Hesaplama Harita ve arazi üzerindeki uzunlukların verildiği sorularda FORMÜL Ölçek Payda = Harita Uzunluğu / Gerçek Uzunluk Soru Arazi üzerindeki 84 km'lik uzunluk, ölçeği bilinmeyen haritada 7 cm gösterildiğine göre, haritanın ölçeği nedir? Çözüm Ölçek Payda = Harita Uzunluğu / Gerçek Uzunluk Ölçek Payda = 7 / Ölçek Payda = cm Ölçek 1 / Ölçek Hesaplama Harita ve arazi üzerindeki alanların verildiği sorularda FORMÜL Ölçek Payda = Haritadaki Alan / Gerçek Alan Soru Gerçek Alanı 4375 km2 olan bir göl, ölçeği bilinmeyen haritada 7 cm2 gösterildiğine göre haritanın ölçeği nedir? Uyarı Harita ve arazi üzerindeki alanların verildiği sorularda ölçeği hesaplarken kare kök almayı unutmayınız. HARİTA HESAPLAMALARI ÖZET ANLATIM Harita problemlerinde en çok km’yi cm’ye veya cm’yi km’ye çevirmebilgi işlemi vardır. Bunun için, cm’yi km’ye çevirirken 5 sıfır silinir. Km’yi cm’ye çevirirken de 5 sıfır eklenir. 1. Uzunluk Problemleri Kısaltmalar; = Gerçek Uzunluk = Haritadaki Uzunluk Ölç. P. = Ölçeğin Paydası a. Gerçek Uzunluk Harita uzunluğu ile ölçek verilerek gerçek uzunluk sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. Gerçek Uzunluk= Harita Uzunluğu X Ölçeğin Paydası b. Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk ile ölçek verilerek harita uzunluğu sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. Harita Uzunluğu = Gerçek Uzunluk Ölçeğin Paydası c. Ölçek Gerçek uzunluk ile harita uzunluğu verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. Ölçek = Harita Uzunluğu Gerçek Uzunluk 2. Alan Problemleri Kısaltmalar; = Gerçek Alan = Haritadaki Alan Ölç. P2 = Ölçeğin Paydasının Karesi a. Gerçek Alan Haritadaki alan ve ölçek verilerek gerçek alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. = x b. Harita Alanı Gerçek alan ve ölçek verilerek haritadaki alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. Harita Alanı = Gerçek Alan Ölçeğin Payda Karesi c. Ölçek Gerçek alan ile harita alanı verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. Ölçeğin Payda Karesi = Gerçek Alan Haritadaki Alan 3. Çizik Ölçeğin Kesir Ölçeğe Çevrilmesi Harita problemlerinde çizik ölçek verilip kesir ölçeğe çevrilmesi istendiğinde; Ölçek = Çizik Ölçeğin Gösterdiği Harita Uzunluğu Çizik Ölçeğin Gösterdiği Gerçek Uzaklık HARİTALARDA YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ İZOHİPS, İZOBAT 1. RENKLENDİRME YÖNTEMİ Fiziki haritalarda yeryüzü şekillerini daha belirgin gösterebilmek için yükselti basamakları renklerle ifade edilir. Renklendirme işlemi, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olur Yükselti basamakları m Kullanılan Renkler 0-200 Yeşil 200-500 Açık Yeşil 500-1000 Sarı 1000-1500 Turuncu 1500-2000 Açık Kahverengi 2000 ve üzeri Koyu Kahverengi Fiziki haritalarda beyaz renkler buzulları ya da kalıcı karları gösterirler. Göl, deniz ve okyanuslar ise mavi renkle gösterilmektedir. Mavinin tonu koyulaştıkça derinliğin arttığı anlaşılır. Renklendirme yöntemi, günümüzde en çok kullanılan yöntemlerdendir. 2. GÖLGELENDİRME YÖNTEMİ Yer şekillerinin bir yönden ışıkla aydınlatıldığı düşünülür. Buna göre, ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkte boyanır. Haritacılıkta daha çok yardımcı bir yöntem olarak kullanılır. 3. TARAMA YÖNTEMİ Eğim ile orantılı olarak kalınlıkları artan çizgilerle yer şekilleri gösterilir. Tarama yönteminde, eğim fazla ise çizgiler kalın, kısa ve sık olur. Eğim az ise çizgiler ince, uzun ve seyrek olur. Düz alanlar ise taranmayarak boş bırakılır. Fazla kullanılmayan bir yöntemdir. 4. KABARTMA YÖNTEMİ Yeryüzü şekillerinin belirli bir ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan maketleridir. Bu yöntem, yer şekillerinin gerçeğe en uygun olarak gösterilmesini sağlar. Ancak, kabartma haritaların yapılışı ve taşınması zor olduğundan kullanım alanı dardır. 5. İZOHİPS EŞ YÜKSELTİ YÖNTEMİ Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izohips eğrileri denir. İzohipslerin özellikleri şunlardır İç içe kapalı eğrilerdir. Yeryüzü şekillerinin yükseltilerini ve biçimlerini canlandırırlar. Sıfır 0 m izohipsi deniz seviyesinden başlar. Kara ile denizin birleştiği deniz kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder. Buna kıyı çizgisi adı verilir. İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar zirve olarak tanımlanır. İzohipsler yeryüzü şekillerinin kuşbakışı görünümünü belirler. En geniş izohips halkası en alçak yeri, en dar izohips halkası ise en yüksek yeri gösterir. Aynı izohips üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri birbirine eşittir. İki izohips eğrisi birbirini kesmez. Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yükseltileri aynıdır. İzohipslerin sıklaştığı yerler eğimin arttığını, seyrekleştiği yerler ise eğimin azaldığını gösterir. Çukurluklar, derinlik istikametinde ok işareti konularak gösterilir. Krater, polye, obruk gibi Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksekbilgi bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun tersi geçerlidir. İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına eküidistans izohips aralığı denir. İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı şelfi dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Başka bir ifade ile, alçak kıyılarda deniz sığ, yüksek kıyılarda deniz derindir. Kıyıdan 200 m. derinliğe kadar olan sahaya kıta sahanlığı şelf alanı denir. Yüksek kıyılarda şelf alanı dar Karadeniz ve Akdeniz kıyıları, alçak kıyılarda şelf alanı geniştir. Ege ve Marmara kıyıları • Deniz seviyesine göre aynı derinlikteki noktaların birleşmesi ile elde edilen çizgilere izobat eş derinlik eğrileri denir. Kıyı çizgisi, izohips ile izobat eğrilerinin başlangıç çizgisidir. Özellikleri İç içe kapalı eğrilerdir. En geniş izobat eğrisi derinliği en az olan yeri, en dar izobat eğrisi ise derinliği en fazla olan yeri gösterir. İzobatların sıklaştığı yerlerde eğim artarken, seyrekleştiği yerlerde eğim azalır. İzobat eğrileri arası, kıyıdan derinlere doğru açık maviden koyu maviye doğru renklendirilir. İZOHİPS HARİTALARINDA BAZI YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ 1. Boyun Tepe ve sırtlar arasında nispeten alçakta kalan düzlüklerdir. 2. Vadi İzohipslerin zirveye doğru “ Ù ” şeklinde girinti yaptıkları yerlerdir. Vadi yamacının eğimine göre “ Ù ” şeklindeki girintinin biçimi de değişir. “ Ù ” nin açık ağzı suyun akış yönünü, kapalı kısmı kaynak yönünü gösterir. 3. Sırt İki yamacın birleştiği, su bölümü çizgisinin geçtiği sınırdır. 4. Çanak Kapalı Çukur Çevresine göre yükseltisi az olan sahalardır. Çanakların kolaylıkla tanınabilmesi için, eğim yönünde merkezi gösteren bir ok işareti konur. 5. Kıyı Çizgisi Deniz seviyesini gösteren sıfır metre eğrisidir. 6. Delta Akarsuların denize döküldükleri yerlerde denize doğru uzanan, üçgen şeklindeki çıkıntılardır. “COĞRAFYA DERSİ İLE İLGİLİ KONU ANLATIMLAR” SAYFASINA GERİ DÖNMEK İÇİN >>>TIKLAYIN>>TIKLAYIN>>TIKLAYINYorumu Gozel sayfa olmuş hll olsn ->Yazan A 19. **Yorum** ->Yorumu ayrıntılı ve bilimsel anlatımınız için tebrik ederim. Dünyanın şekli sebebi ile ölçülerde bazı bozulmaların olabileceğini vurgulamışsınız. Ancak bu bozulma bazı ülkeleri olduklarından iki kat daha büyük gösterecek kadar olabilir mi? Haritalarda bazı ülkeler lehine ve özel amaçlarla bu şekilde kötüye kullanım yapıldığına dair bir haber okudum. Uzman olarak bu konuyu incelemenizi rica edeceğim. ->Yazan aydın akbulut.. 18. **Yorum** ->Yorumu Projem için işe yaradı teşekkürler ->Yazan Öğrenci 17. **Yorum** ->YorumuÇok güzel bir anlatım olmuş. ->Yazan Öğrenci 16. **Yorum** ->Yorumu liseden üniversiteye kadar herkese hitap ediyor. Tebrik ederim. ->Yazan Doğan 15. **Yorum** ->Yorumu Çok teşekkür ederim harika tam bunu istedim.... ->Yazan Burcu ALTIN. 14. **Yorum** ->Yorumu Çok güzel paylaşım teşekkürler . ->Yazan burak. 13. **Yorum** ->Yorumu cok guzel olmus teskur ->Yazan fbdb. 12. **Yorum** ->Yorumu güzel....begendim ve herkeze tavsıye ederim... ->Yazan æÆ?₺ß. 11. **Yorum** ->Yorumu bn de '' ölçek ile haritalarda ölçek kavramı arasındaki farkı '' arıyordum ->Yazan irem masal . 10. **Yorum** ->Yorumu Merak edip bakmııştım önceden beğenmiştim fakat yorum yapmamıştım şimdi ödevime de yardımcı oldu çok teşekürler BİLGİYELPAZESİ ->Yazan Görkem. 9. **Yorum** ->Yorumu gerçekten harika hoca sözlü yapıcaktıı kesin 100 alıcamm ->Yazan aslııı. 8. **Yorum** ->Yorumu Bence çok güzel her istedigimi bulabiliyorum ->Yazan eyisa.. 7. **Yorum** ->Yorumu ortalama yükseltme sınavlarına kaldım nasıl çalışcağımı bilmiyorum ->Yazan IREM. ->Yazan pretty girl ->Yorumu çok hos bir site derslerle ilgili aradigim bütün dökümanlari rahatça bulabiliyorum. ->Yazan asli apuhan ->Yorumu gerçekten çok çok tsk ederim saol bu paylasim çok isime yaradi ellerine saglik. ->Yazan sofia ->Yorumu yes,i like çok güzel site ödevimi bulabildim. ->Yazan zeliha muslera ->Yorumu çok güzel çok begendim herkese tesekkürler aradigimi buldum. >Yazan xmen >Yorum çok iyi bilgiler var ama ben büyük ölçekli veya orta ölçekli kuzey kibrris türk cumhuriyeti haritasini ariyorum . >Yazan Burak >Yorum Çok güzel paylaşım teşekkürler >>>YORUM YAZ<<< HARİTA BİLGİSİ Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için gerekli olan koşullar şunlardır 1. Kuşbakışı olarak çizilmiş olmasıHaritası çizilen alanın tam tepeden görünüşü kuşbakışı olarak adlandırılır. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise yeryüzü şekillerinin biçimlerinde, boyutlarında ve birbirlerine göre uzaklıklarında değişmeler olur. 2. Ölçekli olmasıHaritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Bir başka ifade ile harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara olan oranıdır. a. Kesir ölçek Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ve haritalarda en çok kullanılan ölçeklerdir. 1/500, 1/ 1/ 1/ ölçeklerde pay her zaman 1 dir. Paydada yer alan sayı ise, haritası çizilen alanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir. b. Çizik Grafik Ölçek Eşit dilimlere ayrılmış bir çizgi üzerinde harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara oranının gösterildiği bir yerin, kuşbakışı görünüşünün ölçeksiz ve kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına kroki denilmektedir. Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır. 3. Bir düzleme aktarılmış olmasıDünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has küresel bir şekli vardır. Dünya’nın küresel yüzeyi düzleme aktırılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni, küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan imkânsız olmasıdır. Buna bağlı olarak haritalar çizilirken, kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Haritalarda görülen ise, gerçeğin az ya da çok çizimindeki zorluklar dikkate alınarak bazı metodlar geliştirilmiştir. Buna projeksiyon izdüşüm yöntemleri adı izdüşüm Yükseltinin sıfır m. kabul edilmesi esasına göre çizildiğinden, yükseltinin fazla olduğu yerlerde ve ülkelerde izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güneydoğu Anadolu’dur. Başlıca projeksiyon yöntemleri şunlardır Silindir Projeksiyon Ekvator ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Konik Projeksiyon Kutuplar ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Düzlem Ufki Projeksiyon Bu projeksiyonla elde edilen haritalarda biçim ve alan bozulmaları çok fazladır. Bu haritalar daha çok denizcilik ve havacılıkta kullanılır. HARİTA ÇEŞİTLERİ A. KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR 1. İdari ve Siyasi HaritalarÜlkelerin başka ülkelerle olan sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar adı verilirken, ülkelerin kendi içerisindeki illeri, eyaletleri, bölgeleri gösteren haritalara idari haritalar denilmektedir. 2. Beşeri ve Ekonomik HaritalarNüfus, göç, yerleşme, tarım, hayvancılık, sanayi, turizm, vb. dağılışını gösteren haritalardır. 3. Fiziki HaritalarYeryüzü şekillerinin fiziki yapısını, dağılış ve yükseltilerini gösteren haritalardır. 4. Özel HaritalarBelirli bir konu için özel olarak hazırlanan haritalardır. Jeomorfoloji, meteoroloji, toprak haritaları gibi. B. ÖLÇEKLERİNE GÖRE HARİTALAR 1. Büyük Ölçekli Haritalar a. Plânlar Ölçeği 1/ kadar olan haritalardır. Şehir imar plânları, kadastro haritaları bu türdendir. b. Topoğrafya Haritaları Ölçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. Ulaşım haritaları ile topoğrafik, jeolojik, morfolojik haritalar bu türdendir. Büyük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır– Paydası küçüktür.– Dar alanları gösterir.– Ayrıntıyı gösterme gücü fazladır.– Küçültme oranı azdır.– Aynı alanı gösteren küçük ölçekli haritalara göre düzlemde daha fazla yer kaplarlar.– İzohipsler arası yükselti farkı azdır.– Bozulma oranı azdır. 2. Orta Ölçekli HaritalarÖlçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. 3. Küçük Ölçekli HaritalarÖlçeği 1/ den daha küçük olan haritalardır. Bu haritalar Dünya’nın, kıtaların, ülkelerin tamamını veya bir bölümünü gösterir. Küçük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır– Paydası büyüktür.– Geniş alanları gösterir.– Ayrıntıyı gösterme gücü azdır.– Küçültme oranı fazladır.– Aynı alanı gösteren büyük ölçekli haritalara göre düzlem üzerinde daha az yer – İzohipsler arası yükselti farkı fazladır.– Bozulma oranı fazladır. HARİTA PROBLEMLERİ 1. Uzunluk ProblemleriKısaltmalar; = Gerçek = Haritadaki UzunlukÖlç. P. = Ölçeğin Paydası a. Gerçek Uzunluk Harita uzunluğu ile ölçek verilerek gerçek uzunluk sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. b. Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk ile ölçek verilerek harita uzunluğu sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. c. Ölçek Gerçek uzunluk ile harita uzunluğu verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. 2. Alan Problemleri Kısaltmalar; = Gerçek = Haritadaki AlanÖlç. P2 = Ölçeğin Paydasının Karesi a. Gerçek Alan Haritadaki alan ve ölçek verilerek gerçek alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. b. Harita Alanı Gerçek alan ve ölçek verilerek haritadaki alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. c. Ölçek Gerçek alan ile harita alanı verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. HARİTALARDA YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ 1. Renklendirme YöntemiFiziki haritalarda yeryüzü şekillerini daha belirgin gösterebilmek için yükselti basamakları renklerle ifade edilir. Renklendirme işlemi, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olurFiziki haritalarda beyaz renkler buzulları ya da kalıcı karları gösterirler. Göl, deniz ve okyanuslar ise mavi renkle gösterilmektedir. Mavinin tonu koyulaştıkça derinliğin arttığı anlaşılır. Renklendirme yöntemi, günümüzde en çok kullanılan yöntemlerdendir. 2. Gölgelendirme YöntemiYerşekillerinin bir yönden ışıkla aydınlatıldığı düşünülür. Buna göre, ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkte boyanır. Haritacılıkta daha çok yardımcı bir yöntem olarak kullanılır. 3. Tarama YöntemiEğim ile orantılı olarak kalınlıkları artan çizgilerle yerşekilleri yönteminde, eğim fazla ise çizgiler kalın, kısa ve sık olur. Eğim az ise çizgiler ince, uzun ve seyrek olur. Düz alanlar ise taranmayarak boş bırakılır. Fazla kullanılmayan bir yöntemdir. 4. Kabartma YöntemiYeryüzü şekillerinin belirli bir ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan maketleridir. Bu yöntem, yerşekillerinin gerçeğe en uygun olarak gösterilmesini sağlar. Ancak, kabartma haritaların yapılışı ve taşınması zor olduğundan kullanım alanı İzohips Eş yükselti YöntemiDeniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izohips eğrileri denir. Herhangi bir arazi resmi İzohips haritası İzohipslerin özellikleri şunlardır İç içe kapalı eğrilerdir. Sıfır 0 m izohipsi deniz seviyesinden başlar. Kara ile denizin birleştiği deniz kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder. Buna kıyı çizgisi adı verilir. İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar zirve olarak tanımlanır. İzohipsler yeryüzü şekillerinin kuşbakışı görünümünü belirler. En geniş izohips halkası en alçak yeri, en dar izohips halkası ise en yüksek yeri gösterir. İki izohips eğrisi birbirini kesmez. Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yükseltileri aynıdır. İzohipslerin sıklaştığı yerler eğimin arttığını, seyrekleştiği yerler ise eğimin azaldığını gösterir. Çukurluklar, derinlik istikametinde ok işareti konularak gösterilir. Krater, polye, obruk gibi Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun tersi geçerlidir. İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına eküidistans izohips aralığı denir. İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı şelfi dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Başka bir ifade ile, alçak kıyılarda deniz sığ, yüksek kıyılarda deniz derindir. Deniz seviyesine göre aynı derinlikteki noktaların birleşmesi ile elde edilen çizgilere izobat eş derinlik eğrileri denir. Kıyı çizgisi, izohips ile izobat eğrilerinin başlangıç çizgisidir. İZOHİPS HARİTALARINDA BAZI YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ 1. BoyunTepe ve sırtlar arasında nispeten alçakta kalan düzlüklerdir. 2. Vadiİzohipslerin zirveye doğru “ Ù ” şeklinde girinti yaptıkları yerlerdir. Vadi yamacının eğimine göre “ Ù ” şeklindeki girintinin biçimi de değişir. “ Ù ” nin açık ağzı suyun akış yönünü, kapalı kısmı kaynak yönünü gösterir. 3. Sırtİki yamacın birleştiği, su bölümü çizgisinin geçtiği Çanak Kapalı ÇukurÇevresine göre yükseltisi az olan sahalardır. Çanakların kolaylıkla tanınabilmesi için, eğim yönünde merkezi gösteren bir ok işareti konur. 5. Kıyı ÇizgisiDeniz seviyesini gösteren sıfır metre eğrisidir. 6. DeltaAkarsuların denize döküldükleri yerlerde denize doğru uzanan, üçgen şeklindeki çıkıntılardır. HARİTALARDAN YARARLANMA 1. İzohips haritalarından profil çıkarmaYeryüzü şekillerinin yandan görünüşüne kesitine profil denir. Profil şu şekilde çıkarılır Profili çıkarılacak olan noktaların arasına bir doğru çizilir. Bu doğrunun kestiği izohipslerin yükselti değerleri, alt kısma çizilecek yükselti ölçeği ile kesiştirilir. Kesişen noktalar birleştirildiğinde profil çıkarılmış olur. Şu üç özellik kontrol edilerek profil sayısı b Eğim c Yükselti 2. İzobat haritalarından profil çıkarmaİzobat haritalarından profil çıkarma işleminde, aynen izohips haritalarından profil çıkarılırken izlenen yollar Bulmaİki izohips arasındaki yükselti farkı dikkate alınarak, yükseltisi bilinen yerden başlamak üzere izohipsleri sayarak, istenilen noktanın yükseltisi bulunabilir. İzohips aralığı sayısının, iki izohips arası yükselti farkına çarpımı, toplam yükseltiyi verir. 4. Yön bulmaHaritalar genellikle kuzey – güney istikametinde çizilirler. Bundan yararlanarak yön tayin paralel ve meridyenlerden de yararlanılabilir. Bunun yanında harita üzerindeki yön okları da bize bu konuda bilgi verir. 5. Eğim bulmaHaritalardan yararlanarak, herhangi bir arazinin eğimi ölçülebilir. Herhangi iki noktanın yükselti farkının, yine aynı iki nokta arasındaki yatay mesafeye oranına eğim denir. Yatay mesafe arttıkça, eğim azalır, Yatay mesafe azaldıkça, eğim artar. Eğim şu formülle bulunur h = Yükselti farkıL = İki nokta arasındaki yatay uzaklık. Kısa Linki Kopyala Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita denir. Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için gerekli olan koşullar şunlardır 1. Kuşbakışı olarak çizilmiş olması Haritası çizilen alanın tam tepeden görünüşü kuşbakışı olarak adlandırılır. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise yeryüzü şekillerinin biçimlerinde, boyutlarında ve birbirlerine göre uzaklıklarında değişmeler olur. 2. Ölçekli olması Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Bir başka ifade ile harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara olan oranıdır. a. Kesir ölçek Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ve haritalarda en çok kullanılan ölçeklerdir. 1/500, 1/ 1/ 1/ gibi. Kesir ölçeklerde pay her zaman 1 dir. Paydada yer alan sayı ise, haritası çizilen alanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir. b. Çizik Grafik Ölçek Eşit dilimlere ayrılmış bir çizgi üzerinde harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara oranının gösterildiği ölçeklerdir. Herhangi bir yerin, kuşbakışı görünüşünün ölçeksiz ve kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına kroki denilmektedir. Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır. 3. Bir düzleme aktarılmış olması Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has küresel bir şekli vardır. Dünya’nın küresel yüzeyi düzleme aktırılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni, küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan imkânsız olmasıdır. Buna bağlı olarak haritalar çizilirken, kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Haritalarda görülen ise, gerçeğin az ya da çok benzeridir. Harita çizimindeki zorluklar dikkate alınarak bazı metodlar geliştirilmiştir. Buna projeksiyon izdüşüm yöntemleri adı verilir. Projeksiyonlar, izdüşüm Yükseltinin sıfır m. kabul edilmesi esasına göre çizildiğinden, yükseltinin fazla olduğu yerlerde ve ülkelerde izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark artar. Türkiye’de, izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güneydoğu Anadolu’dur. Başlıca projeksiyon yöntemleri şunlardır Silindir Projeksiyon Ekvator ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Konik Projeksiyon Kutuplar ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. Düzlem Ufki Projeksiyon Bu projeksiyonla elde edilen haritalarda biçim ve alan bozulmaları çok fazladır. Bu haritalar daha çok denizcilik ve havacılıkta kullanılır. HARİTA ÇEŞİTLERİ A. KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR 1. İdari ve Siyasi Haritalar Ülkelerin başka ülkelerle olan sınırlarının gösterildiği haritalara siyasi haritalar adı verilirken, ülkelerin kendi içerisindeki illeri, eyaletleri, bölgeleri gösteren haritalara idari haritalar denilmektedir. 2. Beşeri ve Ekonomik Haritalar Nüfus, göç, yerleşme, tarım, hayvancılık, sanayi, turizm, vb. dağılışını gösteren haritalardır. 3. Fiziki Haritalar Yeryüzü şekillerinin fiziki yapısını, dağılış ve yükseltilerini gösteren haritalardır. 4. Özel Haritalar Belirli bir konu için özel olarak hazırlanan haritalardır. Jeomorfoloji, meteoroloji, toprak haritaları gibi. B. ÖLÇEKLERİNE GÖRE HARİTALAR 1. Büyük Ölçekli Haritalar a. Plânlar Ölçeği 1/ kadar olan haritalardır. Şehir imar plânları, kadastro haritaları bu türdendir. b. Topoğrafya Haritaları Ölçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. Ulaşım haritaları ile topoğrafik, jeolojik, morfolojik haritalar bu türdendir. Büyük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır – Paydası küçüktür. – Dar alanları gösterir. – Ayrıntıyı gösterme gücü fazladır. – Küçültme oranı azdır. – Aynı alanı gösteren küçük ölçekli haritalara göre düzlemde daha fazla yer kaplarlar. – İzohipsler arası yükselti farkı azdır. – Bozulma oranı azdır. 2. Orta Ölçekli Haritalar Ölçeği 1/ ile 1/ arasında olan haritalardır. 3. Küçük Ölçekli Haritalar Ölçeği 1/ den daha küçük olan haritalardır. Bu haritalar Dünya’nın, kıtaların, ülkelerin tamamını veya bir bölümünü gösterir. Küçük ölçekli haritaların genel özellikleri şunlardır – Paydası büyüktür. – Geniş alanları gösterir. – Ayrıntıyı gösterme gücü azdır. – Küçültme oranı fazladır. – Aynı alanı gösteren büyük ölçekli haritalara göre düzlem üzerinde daha az yer – İzohipsler arası yükselti farkı fazladır. – Bozulma oranı fazladır. HARİTA PROBLEMLERİ 1. Uzunluk Problemleri Kısaltmalar; = Gerçek Uzunluk = Haritadaki Uzunluk Ölç. P. = Ölçeğin Paydası a. Gerçek Uzunluk Harita uzunluğu ile ölçek verilerek gerçek uzunluk sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. b. Harita Uzunluğu Gerçek uzunluk ile ölçek verilerek harita uzunluğu sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. c. Ölçek Gerçek uzunluk ile harita uzunluğu verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. 2. Alan Problemleri Kısaltmalar; = Gerçek Alan = Haritadaki Alan Ölç. P2 = Ölçeğin Paydasının Karesi a. Gerçek Alan Haritadaki alan ve ölçek verilerek gerçek alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. b. Harita Alanı Gerçek alan ve ölçek verilerek haritadaki alan sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. c. Ölçek Gerçek alan ile harita alanı verilerek ölçek sorulduğunda aşağıdaki formül kullanılır. HARİTALARDA YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ 1. Renklendirme Yöntemi Fiziki haritalarda yeryüzü şekillerini daha belirgin gösterebilmek için yükselti basamakları renklerle ifade edilir. Renklendirme işlemi, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi olur Fiziki haritalarda beyaz renkler buzulları ya da kalıcı karları gösterirler. Göl, deniz ve okyanuslar ise mavi renkle gösterilmektedir. Mavinin tonu koyulaştıkça derinliğin arttığı anlaşılır. Renklendirme yöntemi, günümüzde en çok kullanılan yöntemlerdendir. 2. Gölgelendirme Yöntemi Yerşekillerinin bir yönden ışıkla aydınlatıldığı düşünülür. Buna göre, ışık alan yerler açık, gölgede kalan yerler koyu renkte boyanır. Haritacılıkta daha çok yardımcı bir yöntem olarak kullanılır. 3. Tarama Yöntemi Eğim ile orantılı olarak kalınlıkları artan çizgilerle yerşekilleri gösterilir. Tarama yönteminde, eğim fazla ise çizgiler kalın, kısa ve sık olur. Eğim az ise çizgiler ince, uzun ve seyrek olur. Düz alanlar ise taranmayarak boş bırakılır. Fazla kullanılmayan bir yöntemdir. 4. Kabartma Yöntemi Yeryüzü şekillerinin belirli bir ölçek dahilinde küçültülerek oluşturulan maketleridir. Bu yöntem, yerşekillerinin gerçeğe en uygun olarak gösterilmesini sağlar. Ancak, kabartma haritaların yapılışı ve taşınması zor olduğundan kullanım alanı dardır. 5. İzohips Eş yükselti Yöntemi Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere izohips eğrileri denir. Herhangi bir arazi resmi İzohips haritası İzohipslerin özellikleri şunlardır İç içe kapalı eğrilerdir. Sıfır 0 m izohipsi deniz seviyesinden başlar. Kara ile denizin birleştiği deniz kıyısını düz bir çizgi halinde takip eder. Buna kıyı çizgisi adı verilir. İzohips eğrileri dağ doruklarında nokta halini alır. Buralar zirve olarak tanımlanır. İzohipsler yeryüzü şekillerinin kuşbakışı görünümünü belirler. En geniş izohips halkası en alçak yeri, en dar izohips halkası ise en yüksek yeri gösterir. İki izohips eğrisi birbirini kesmez. Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yükseltileri aynıdır. İzohipslerin sıklaştığı yerler eğimin arttığını, seyrekleştiği yerler ise eğimin azaldığını gösterir. Çukurluklar, derinlik istikametinde ok işareti konularak gösterilir. Krater, polye, obruk gibi Her izohips eğrisi kendisinden daha yüksek bir izohipsi çevreler. Ancak çukur yerlerde bunun tersi geçerlidir. İki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkına eküidistans izohips aralığı denir. İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta sahanlığı şelfi dar, seyrek geçtiği kıyılarda kıta sahanlığı geniştir. Başka bir ifade ile, alçak kıyılarda deniz sığ, yüksek kıyılarda deniz derindir. Deniz seviyesine göre aynı derinlikteki noktaların birleşmesi ile elde edilen çizgilere izobat eş derinlik eğrileri denir. Kıyı çizgisi, izohips ile izobat eğrilerinin başlangıç çizgisidir. İZOHİPS HARİTALARINDA BAZI YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ 1. Boyun Tepe ve sırtlar arasında nispeten alçakta kalan düzlüklerdir. 2. Vadi İzohipslerin zirveye doğru “ Ù ” şeklinde girinti yaptıkları yerlerdir. Vadi yamacının eğimine göre “ Ù ” şeklindeki girintinin biçimi de değişir. “ Ù ” nin açık ağzı suyun akış yönünü, kapalı kısmı kaynak yönünü gösterir. 3. Sırt İki yamacın birleştiği, su bölümü çizgisinin geçtiği sınırdır. 4. Çanak Kapalı Çukur Çevresine göre yükseltisi az olan sahalardır. Çanakların kolaylıkla tanınabilmesi için, eğim yönünde merkezi gösteren bir ok işareti konur. 5. Kıyı Çizgisi Deniz seviyesini gösteren sıfır metre eğrisidir. 6. Delta Akarsuların denize döküldükleri yerlerde denize doğru uzanan, üçgen şeklindeki çıkıntılardır. HARİTALARDAN YARARLANMA 1. İzohips haritalarından profil çıkarma Yeryüzü şekillerinin yandan görünüşüne kesitine profil denir. Profil şu şekilde çıkarılır Profili çıkarılacak olan noktaların arasına bir doğru çizilir. Bu doğrunun kestiği izohipslerin yükselti değerleri, alt kısma çizilecek yükselti ölçeği ile kesiştirilir. Kesişen noktalar birleştirildiğinde profil çıkarılmış olur. Şu üç özellik kontrol edilerek profil bulunabilir. aTepe sayısı b Eğim c Yükselti 2. İzobat haritalarından profil çıkarma İzobat haritalarından profil çıkarma işleminde, aynen izohips haritalarından profil çıkarılırken izlenen yollar uygulanır. Bulma İki izohips arasındaki yükselti farkı dikkate alınarak, yükseltisi bilinen yerden başlamak üzere izohipsleri sayarak, istenilen noktanın yükseltisi bulunabilir. İzohips aralığı sayısının, iki izohips arası yükselti farkına çarpımı, toplam yükseltiyi verir. 4. Yön bulma Haritalar genellikle kuzey - güney istikametinde çizilirler. Bundan yararlanarak yön tayin edilebilir. Ayrıca paralel ve meridyenlerden de yararlanılabilir. Bunun yanında harita üzerindeki yön okları da bize bu konuda bilgi verir. 5. Eğim bulma Haritalardan yararlanarak, herhangi bir arazinin eğimi ölçülebilir. Herhangi iki noktanın yükselti farkının, yine aynı iki nokta arasındaki yatay mesafeye oranına eğim denir. Yatay mesafe arttıkça, eğim azalır, Yatay mesafe azaldıkça, eğim artar. Eğim şu formülle bulunur h = Yükselti farkı L = İki nokta arasındaki yatay uzaklık. Yeryüzünün tamamının ya da bir bölümünün, kuşbakışı görünüşünün, belli bir ölçek dahilinde küçültülerek, bir düzlem üzerine aktarılmasıyla elde edilen çizime harita denir. Bir çizimin harita özelliği taşıyabilmesi için gerekli olan koşullar şunlardır 1. Kuşbakışı olarak çizilmiş olması Haritası çizilen alanın tam tepeden görünüşü kuşbakışı olarak adlandırılır. Haritaların çiziminde tepeden görünüm sağlanamaz ise yeryüzü şekillerinin biçimlerinde, boyutlarında ve birbirlerine göre uzaklıklarında değişmeler olur. 2. Ölçekli olması Haritalardaki küçültme oranına ölçek denir. Bir başka ifade ile harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara olan oranıdır. Yerşekillerinin biçimleri ve boyutları, oldukları gibi aktarılamadığı için, belli bir ölçek dahilinde küçültülmesi gereklidir. Ölçek iki şekilde gösterilir. a. Kesir ölçek Küçültme oranı kesirli sayılarla ifade edilen ve haritalarda en çok kullanılan ölçeklerdir. 1/500, 1/ 1/ 1/ gibi. Kesir ölçeklerde pay her zaman 1 dir. Paydada yer alan sayı ise, haritası çizilen alanın kaç defa küçültüldüğünü gösterir. b. Çizik Grafik Ölçek Eşit dilimlere ayrılmış bir çizgi üzerinde harita üzerindeki uzunlukların gerçek uzunluklara oranının gösterildiği ölçeklerdir. Herhangi bir yerin, kuşbakışı görünüşünün ölçeksiz ve kabataslak olarak bir düzleme aktarılmasına kroki denilmektedir. Harita ile kroki arasındaki fark, krokinin ölçeksiz, haritanın ise ölçekli olmasıdır. 3. Bir düzleme aktarılmış olması Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine has küresel bir şekli vardır. Dünya’nın küresel yüzeyi düzleme aktırılırken bazı güçlüklerle karşılaşılır. Bunun nedeni, küresel yüzeyin düzleme aktarılmasının geometrik açıdan imkânsız olmasıdır. Buna bağlı olarak haritalar çizilirken, kara ve denizlerin yerküre üzerindeki biçimleri ve genişlikleri tam olarak yansıtılamamakta ve boyutlarında gerçeğe uymayan bozulmalar olmaktadır. Haritalarda görülen ise, gerçeğin az ya da çok benzeridir. Harita çizimindeki zorluklar dikkate alınarak bazı metodlar geliştirilmiştir. Buna projeksiyon izdüşüm yöntemleri adı verilir. Projeksiyonlar, izdüşüm Yükseltinin sıfır m. kabul edilmesi esasına göre çizildiğinden, yükseltinin fazla olduğu yerlerde ve ülkelerde izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki fark artar. Türkiye’de, izdüşüm alan ile gerçek alan arasındaki farkın en fazla olduğu bölgeler Doğu Anadolu ve Karadeniz, en az olduğu bölgeler ise Marmara ve Güneydoğu Anadolu’dur. Başlıca projeksiyon yöntemleri şunlardır • Silindir Projeksiyon Ekvator ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. • Konik Projeksiyon Kutuplar ve çevresindeki bölgelerin çiziminde kullanılır. • Düzlem Ufki Projeksiyon Bu projeksiyonla elde edilen haritalarda biçim ve alan bozulmaları çok fazladır. Bu haritalar daha çok denizcilik ve havacılıkta kullanılır.

harita ile kroki arasındaki fark